Rytmika

 

 

PROGRAM ZAJĘĆ RYTMICZNO-RUCHOWYCH w Przedszkolu Samorządowym w Ujeździe

 

 

1. Ogólne założenia programu:

Program przeznaczony jest do realizacji w grupach przedszkolnych 3,4,5,6 letnich . Program zawiera elementy edukacji muzycznej i motoryczno-zdrowotnej. Realizowanie tego programu pozwoli rozbudzić u dzieci zamiłowanie do rytmicznego ruchu przy akompaniamencie muzyki lub śpiewu piosenki, rozwinąć pamięć muzyczną i ruchową oraz umiejętność uczenia się melodii, zapamiętywania rytmów i następstwa ruchów w powiązaniu z muzyką. Ćwiczenia rytmiczno-ruchowe mają przyczynić się do wykształcenia u dzieci dyscypliny, koncentracji, przystosowania się do pracy w zespole oraz wpłynąć korzystnie na rozwój psychiczny i fizyczny dziecka.

 

2.Cele ogólne programu:

-Głównym celem zajęć muzyczno-ruchowych jest zapewnienie każdemu dziecku warunków dla jego wszechstronnego i harmonijnego rozwoju oraz kształtowanie różnych umiejętności, sprawności, postaw i nawyków.

 

3.Cele szczegółowe:

 

·        Kształtowanie podstawowych zdolności muzycznych i sprawności psychoruchowych.

·        Kształtowanie i rozwijanie słuchu muzycznego stosownie do możliwości dziecka

·        Wyrażanie  rozumienia świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskim otoczeniu za pomocą komunikatów pozawerbalnych: tańca, intencjonalnego ruchu, gestów

·        Rozwijanie zdolności motorycznych: szybkości, zwinności, skoczności i wytrzymałości.

·        Doskonalenie i rozwijanie nawyków ruchowych.

·        Rozwijanie umiejętności sprawnego poruszania się.

·        Rozwijanie wyobraźni przestrzennej i czasowej .

·        Wyrabianie pamięci i wyobraźni muzycznej oraz ruchowej.

·        Wyrabianie umiejętności koncentracji uwagi.

·        Wdrażanie do kulturalnego zachowania się i przestrzegania form obowiązujących w tańcu .

·        Eksperymentowanie rytmem, głosem, dźwiękami i ruchem,

·         Rozwijanie u dziecka wyobraźni muzycznej; poprzez  słuchanie, odtwarzanie i tworzenie muzyki, śpiewanie piosenki, poruszanie się przy muzyce i do muzyki,

·         Dostrzeganie zmiany charakteru muzyki, np. dynamiki, tempa i wysokości dźwięku oraz wyrażanie jej ruchem, reagowanie na sygnały, muzykowanie z użyciem instrumentów oraz innych źródeł dźwięku;

·        Śpiewanie piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwych piosenek ludowych;

·         Uczestniczenie w zbiorowym muzykowaniu;

·        Wyrażanie emocji i zjawisk pozamuzycznych różnymi środkami aktywności muzycznej; aktywne słuchanie i   rozpoznawanie  melodii, piosenki i pieśni, np. ważne dla wszystkich dzieci w przedszkolu, np. hymn przedszkola, charakterystyczne dla uroczystości narodowych (hymn narodowy), potrzebne do organizacji uroczystości np. Dnia Babci i Dziadka, święta przedszkolaka (piosenki okazjonalne) i inne; w skupieniu słuchanie muzyki;

·        Wyrabianie umiejętności współpracy w zespole i szybkiego wykonywania poleceń .

·        Rozwijanie umiejętności tanecznych.

·        Kształtowanie aktywności ruchowej z wyeksponowaniem inwencji twórczej .

·        Uwrażliwienie na podstawowe wartości rytmiczne nut i pauz

·        Wykształcenie umiejętności reagowania ruchem na akcent metryczny ( dzieci 5, 6 letnie) w taktach : dwudzielnych i trójdzielnych

 

 

4.Procedury osiągania celów

 

Pomysłowość, inwencja nauczania oraz stopień zrozumienia idei programu wpływa na efektywność jego realizacji. Pragnąc stworzyć dzieciom lepsze warunki do kształcenia osobowości, do tworzenia siebie przez własną aktywność, samodzielne myślenie i przeżywanie opieramy pracę pedagogiczną na różnych metodach i formach kontaktu z muzyką i ruchem.

 

Podczas zajęć rytmicznych i tanecznych mamy do dyspozycji szczególnego rodzaju pomoce: muzykę i ruch, które są nie tylko bliskie emocjonalnie dzieciom, ale również zaspokajają ich naturalne skłonności i równocześnie działają na nie porządkująco . Muzyka rozwija wyobraźnię, wrażliwość estetyczną, emocjonalną, wyzwala bogate życie wewnętrzne. Ruch, który jest powiązany z muzyką wpływa na możliwość kontrolowanego rozładowania popędów /np. bieganie po sali/, a z drugiej strony wymaga świadomego reagowania na umówione sygnały dźwiękowe. Dzięki temu, umiejętność koncentracji i aktywność są równoprawnie wplecione w jedno ćwiczenie.

 

Osobiste doznania i uczucie przynależności do grupy podczas tego rodzaju zajęć, dają dziecku możność doświadczenia muzyki i ruchu, jako wartości pomocnej w rozwijaniu twórczej i harmonijnej osobowości. W związku z tym prowadzenie zajęć rytmiczno - tanecznych powinno opierać się na realizacji następujących zagadnień:

1.Relaks - umiejętność odpoczynku i odprężenia przy muzyce.

2.Technika ruchu - estetyczny chód, siedzenie, sprawność ruchowa.

3.Hamowanie - reagowanie na zmiany tempa, szybkie reagowanie na sygnały muzyczne.

4.Rozwijanie umiejętności poruszania się w przestrzeni przez stosowanie ćwiczeń muzyczno - ruchowych /poruszanie się w marszu, biegu, po obwodzie koła, w różnych kierunkach, w rzędach i szeregach. 5.Interpretacja ruchowa utworów muzycznych -realizacja ruchem treści programowych, nastroju, budowy.

6.Nauka podstawowych kroków tanecznych - odstawny, dostawny, podskoki, cwał, przytupy, doskoki, wymachy, obroty, klęki itd.

7.Opanowanie wybranych układów tanecznych -np. polki, walczyka, krakowiaka, chodzonego lub tańca współczesnego.

8.Realizacja tematów rytmicznych za pomocą klaskania, tupania, pstrykania itp.

9.Śpiewanie prostych piosenek wraz z ilustracją ruchową do nich.

 

5.Treści nauczania rytmiki i tańca

W reakcjach ruchowych występujących w powiązaniu z muzyką można wydzielić:

- Ruch wyrażający treści pozamuzyczne /zabawy ilustracyjne i inscenizowane ze śpiewem, opowieści ruchowe, tańce/

- Ruch wyrażający elementy muzyczne zawarte w utworze tj. rytm, melodia, dynamika, artykulacja, tempo, nastrój, budowa /zabawy rytmiczne ze śpiewem, reakcje na zmiany akompaniamentu, interpretacja ruchowa utworów instrumentalnych/

 

Program ten opiera się na bogatym materiale ćwiczeń muzyczno - ruchowych i tanecznych, zróżnicowanych pod względem stopnia trudności  i formy. Będą to:

1. Marsze, biegi i podskoki w takt muzyki.

2.Ćwiczenia w reagowaniu na frazy za pomocą gestów i ruchów.

3.Ćwiczenia w zwiększaniu i zmniejszaniu wartości rytmicznych tworzących tematy rytmiczne /augmentacja i dyminuacja/.

4.Ćwiczenia ruchowej realizacji tematów rytmicznych o zmiennych metrach.

5.Ćwiczenia oddechowe /odprężające/.

6.Ćwiczenia dysocjacyjne /uniezależniające ruchy/.

7.Ćwiczenia inhibicyjno - incytacyjne /przemiennie - uspokojenie i odprężenie po aktywizacji ruchu/

8.Ćwiczenia słuchowe /np. reagowanie ruchem na wysokość i przebieg frazy/

9.Ćwiczenia w improwizowaniu ruchu.

10.Ćwiczenia rytmiczno - taneczne ze śpiewem.

11.Ćwiczenia techniki tanecznej, elementów tanecznych nóg i ramion, powiązania taneczne wykonywane w różnych kierunkach w przód, w tył, w prawo, w lewo.

12.Ćwiczenia taneczne pojedynczo i parami, po przekątnej i w kole.

13.Scalanie elementów tanecznych w kompozycje ruchowo - przestrzenną.

14.Ćwiczenia rytmiczo - taneczne oparte na cwale, biegu, podskokach, kroku polki, kroku walca oraz korowody taneczne.

 

6. Charakterystyka programu i warunki realizacji

Program ten przeznaczony jest do nauczania rytmiki i tańca.

W cyklicznych spotkaniach biorą udział dzieci w  wieku 3,4,5,6 lat. Zajęcia trwają 0,5 godziny i przeplatane są ruchem , śpiewem , tańcem i zabawami przy muzyce oraz akompaniowaniem na instrumentach( poznawanych w zależności od wieku uczestników)

Zajęcia powinny być prowadzone w salach dostosowanych do liczby uczestników tak, aby można było poruszać się w nich swobodnie. Mają być widne, dobrze oświetlone, czyste i przewietrzone. Uczestnicy muszą posiadać wygodne stroje  i miękkie obuwie ( lub uczestniczyć bez obuwia).

Do prowadzenia zajęć rytmiczno-tanecznych niezbędne jest następujące wyposażenie:

* instrument klawiszowy oraz zestaw instrumentów perkusyjnych(w tym instrumentarium Orffa) ;

* sprzęt audio - wideo ;

* zestaw niezbędnych płyt CD,

* zestaw przyborów tj. kółka  hula-hop, piłki, skakanki, szarfy, woreczki, chusta animacyjna, chusteczki , piłeczki, bum bum rurki,  itp. ;

Zajęcia pod względem treściowym powinny być tak zaplanowane, aby były przejrzyste, ciekawe i różnorodne. Bezwzględnym warunkiem powodzenia programu jest nawiązanie przyjaznego kontaktu nauczyciela z dzieckiem, opartego na otwartości, wzajemnym zrozumieniu, akceptacji oraz poczuciu bezpieczeństwa.

 

Korygowanie poczynań dzieci  powinno być prowadzone ostrożnie i z wyczuciem, aby nie zniechęcić do zajęć. Nowe treści i zadania należy wprowadzać stopniowo w myśl zasady stopniowania trudności.

7.Zakładane rezultaty:

W trakcie prowadzonych zajęć dziecko poprzez aktywne uczestnictwo nabędzie następujące umiejętności:

- prawidłowo reaguje ruchem na podstawowe wartości rytmiczne nut i pauz ;

- potrafi wyczuć akcenty metryczne w taktach dwudzielnych i trójdzielnych ;

- poprawnie reaguje na zmianę tempa, dynamiki, artykulacji i metrum w muzyce;

- potrafi zastosować proste instrumentarium ;

- nabędzie dbałości o estetykę ruchu ;

- potrafi poruszać się i zaplanować ruch w przestrzeni ;

- posiądzie dobrą koordynację ruchową ;

- zna podstawowe kroki i elementarne figury opracowanych tańców ;

- wyrobi i rozwinie pozytywne społeczne zachowania (asertywność, empatię, odpowiedzialność, samodzielność, współdziałanie w grupie, samokontrolę, samoocenę) ;

- podniesie ogólną sprawność fizyczną i motorykę ;

- rozwinie indywidualne uzdolnienia, zainteresowania i predyspozycje muzyczno-ruchowe

 

Ponieważ zajęcia będą prowadzone także w grupach mieszanych więc treści zostały podzielone  na IV poziomy trudności w ich

wprowadzaniu. Poziom I najłatwiejszy - IV najtrudniejszy.  

 

1.Śpiew i ćwiczenia mowy

 

         Śpiew jest jedną z podstawowych form ekspresji dziecka, a piosenka najprostszym utworem muzycznym, który dziecko jest w stanie przeżyć, zrozumieć, zapamiętać

i odtworzyć. Dzięki różnorodności charakteru i nastroju śpiewanych piosenek wzbogaca się świat uczuć dziecka, kształtuje jego postawa estetyczna. Na prostym materiale śpiewanej piosenki dziecko jest w stanie zaobserwować rytm, metrum, dynamikę, linię melodyczną, budowę, charakter i  nastrój czyli to wszystko, co w przyszłości będzie podstawą świadomej percepcji utworu muzycznego. Teksty piosenek poszerzają wiadomości o świecie i otoczeniu, wzbogacają doświadczenie, rozwijają słownictwo dziecka, kształtują uczucia.

Zbiorowy śpiew wzmacnia więź z grupą i uaktywnia dzieci nieśmiałe, zahamowane, które poprzez tą formę śpiewu nawiązują kontakt z rówieśnikami.

Śpiew wpływa pozytywnie na rozwój fizyczny dziecka: wzmacnia aparat głosowy, rozwija klatkę piersiową, dotlenia organizm, wyzwala naturalną potrzebę ekspresji – wpływa korzystnie na system nerwowy.

Praca nad głosem dziecka obejmuje prowadzenie:

a.       ćwiczeń prawidłowej postawy i oddechu ( bez fonacji i z fonacją);

b.      ćwiczeń artykulacji i dykcji;

c.       ćwiczeń intonacji.

 

I poziom	wykonywanie ćwiczeń prawidłowej postawy i oddechu ćwiczenia artykulacji śpiewanie piosenek o treści zrozumiałej, ilustrowanej zabawką, obrazkiem (1, 2 w ciągu miesiąca), śpiew zbiorowy i indywidualny wykonywanie ćwiczeń rytmicznych w oparciu o piosenki utrwalanie piosenek poprzez różne formy doskonalące śpiew np. powtarzanie fragmentu piosenki ze zmianą dynamiki
II poziom	wykonywanie ćwiczeń ortofonicznych i emisyjnych w oparciu o znane piosenki, według pomysłu dzieci i nauczycielki uczenie dwóch nowych piosenek w ciągu miesiąca rozwijanie możliwości słuchowo-głosowych poprzez śpiew indywidualny improwizowanie głosem np. śpiewanie o ulubionej zabawce  na wybranej melodii
III poziom	systematyczna praca nad poprawnym wydobywaniem głosu i prawidłowym wymawianiem tekstu wykonywanie ćwiczeń logorytmicznych – mowa ekspresyjna       z akompaniamentem naturalnym i perkusyjnym powtarzanie wcześniej poznanych i uczenie się nowych piosenek       (2, 3 w ciągu miesiąca) improwizacje wokalne do krótkich, prostych wierszy czy przysłów
IV poziom	doskonalenie śpiewu poprzez systematyczne wykonywanie ćwiczeń intonacji i dykcji uczenie się trzech nowych piosenek w ciągu miesiąca oraz powtarzanie wcześniejszych śpiewanie piosenek indywidualnie, zespołowo, całą grupą powtarzanie głosem krótkich motywów melodycznych granych lub śpiewanych przez nauczycielkę układanie i śpiewanie własnych rytmizowanych tekstów na temat własnych przeżyć, obrazków, bajek

 

2.Ruch przy muzyce

Ruch należy do naturalnych potrzeb dziecka, warunkujących jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Jest on również bardzo ważnym środkiem kształcenia dyspozycji muzycznych i wpływa także w zasadniczy sposób na ogólny rozwój dzieci.

Stanowi podstawową formę reagowania na otaczający świat dźwięków: ich rytm, tempo, dynamikę, barwę, nastrój.

Różnorodne formy ruchu:

           - zabawy ruchowe ze śpiewem:

a.       ilustracyjne i inscenizowane,

b.      rytmiczne,

c.       taneczne

           - zabawy ruchowe przy akompaniamencie instrumentu:

        a. ćwiczenia z zakresu techniki ruchu

               wyrabiające poczucie świadomego ruchu, 

               naprężające i rozluźniające,

               rozwijające koncentrację uwagi,

               doskonalące koordynację ruchów,

               wzmacniające różne grupy mięśni,

               inhibicyjno - incytacyjne,

               użytkowe (różne sposoby ustawiania się, bieg, marsz, skoki, podskoki, cwał),

               korektywne.

                     b.  zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki

                         (dynamika, agogika, rytm, artykulacja, metrum, budowa formalna, wysokość

                           i barwa dźwięku),

 c. opowieści ruchowe,

                     d. elementy tańca klasycznego i nowoczesnego,

               e.  tańce ludowe:  regionalne i narodowe,

               f.  tańce charakterystyczne

 

I poziom	udział w zabawach ruchowych ze śpiewem, ilustrowanie piosenek ruchem zabawy rytmiczne przy akompaniamencie dowolnego instrumentu muzycznego – w formie opowieści ruchowej ćwiczenia użytkowe: bieg i marsz, skoki obunóż w miejscu i z pozycji podpartego przysiadu, ustawianie się w rzędzie, formowanie koła, dobieranie parami, ćwiczenie dużych grup mięśni, cwału bocznego i kroku dosuwanego zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki (skrajne zmiany tempa dynamiki i rejestru wysokości dźwięku oraz jego barwę)
II poziom	ćwiczenia użytkowe: ustawianie się w dwóch kołach, szeregu, parach,, w luźnej grupie, utrzymywanie równowagi przy ćwiczeniach z przyrządami, skokach, obrotach, staniu na jednej nodze itp. ćwiczenia doskonalące koordynację ruchów – wykonywanie dwóch różnych czynności jednocześnie zabawy oparte na treści piosenek, obserwacji otoczenia zabawy taneczne, uczenie się prostych form tanecznych – kroku podstawowego odpowiednie reagowanie ruchem na trzy rodzaje zmian agogiki, dynamiki       i wysokości dźwięku zabawy inhibicyjno - incytacyjne
III poziom	sprawne poruszanie się w czasie biegu, marszu i podskoków poruszanie się cwałem, galopem, podskokami z nogi na nogę, umiejętne reagowanie ruchem na zmiany metrum, artykulacji akompaniamentu podczas zabaw nauka prostych kroków i figur tanecznych
IV poziom	estetyczne poruszanie się przy różnego rodzaju marszach, biegach, skokach, cwałach itp. szybkie i prawidłowe reagowanie na różne sygnały hamowaniem i pobudzaniem ruchu oraz ustawianiem się w sali z zachowaniem równych odległości sprawne posługiwanie się rekwizytami w zabawach poznanie kroku podstawowego i prostych figur kilku tańców

 

3.Gra na instrumentach

Gra na instrumentach muzycznych jest bardzo atrakcyjną formą zabawy dla dzieci. Poprzez  grę dziecko kształci poczucie rytmu, wrażliwość na barwę, uczy się różnicowania wysokości dźwięku oraz prowadzenia linii melodycznej. Samodzielne muzykowanie wyzwala aktywność, rozwija wyobraźnię muzyczną i inwencję twórczą. Gra na instrumentach wpływa na koncentrację uwagi i zdyscyplinowanie, jest też doskonałym środkiem rozwijania sprawności manualnych dziecka.

Po wstępnym okresie zapoznawania dziecka z barwą i budową instrumentów można przejść do systematycznej nauki gry. Do instrumentów o nieokreślonej wysokości dźwięku najbardziej popularnych w przedszkolach należą: bębenek, tamburyn, grzechotka, kołatka, drewienka, tarka, trójkąt, talerze oraz różnorodne brzękadełka wykonane przez dzieci przy pomocy nauczycielki. Z instrumentów o określonej wysokości dźwięku można wykorzystać w przedszkolu: dzwonki, ksylofony, metalofony i keyboard . Szeroko należy stosować efekty akustyczne uzyskane poprzez ruch własnego ciała, jak tupanie, uderzanie o uda itp.

Grę dzieci na instrumentach wykorzystujemy:

-         w ćwiczeniach rytmicznych, słuchowych i ruchowych,

-         w powiązaniu z piosenką,

-         w zadaniach twórczych.

 

I poziom	zapoznanie dzieci z budową i wyglądem instrumentów perkusyjnych: grzechotki, kołatki i sposobem grania na nich szukanie w najbliższym otoczeniu przedmiotów, które wydają odgłosy, np. klucze, papier, łyżeczki oraz próby wydobywania z nich dźwięków improwizowanie dźwiękiem – naśladowanie za pomocą instrumentów: szumu wiatru, padającego deszczu wykorzystanie efektów akustycznych powstających przy ruchu własnego ciała: klaskanie, tupanie, kląskanie itp. poznanie i rozróżnianie barwy dźwięku instrumentów muzycznych o określonej i nieokreślonej wysokości dźwięku np. flet prosty - kołatka
II poziom	zapoznanie z budową oraz sposobem gry na bębenku, tamburynie, trójkącie poznawanie i różnicowanie głosów instrumentów muzycznych w większym zakresie wykorzystanie gry na instrumentach do ćwiczeń słuchowych i rytmicznych wykorzystanie naturalnych efektów perkusyjnych: tupanie, klaskanie, itp. jako akompaniamentu podczas słuchania i śpiewania piosenek
III Poziom	zapoznanie z budową i techniką gry na takich instrumentach melodycznych jak: dzwonki, bum bum rurki rozpoznawanie i nazywanie przedszkolnych instrumentów perkusyjnych oraz usłyszanych w nagraniach stosowanie instrumentów i pomocy akustycznych do ilustrowania zjawisk przyrody, improwizacji rytmicznych i melodycznych próby grania własnego akompaniamentu do piosenki szukanie nowych efektów brzmieniowych do muzycznego opracowania wierszy i opowiadań stosowanie zmiennych technik gry na instrumentach perkusyjnych: uderzanie, tremolo, klastery itp. wykonywanie akompaniamentu tutti i solo
IV poziom	doskonalenie techniki gry na instrumentach perkusyjnych utworzenie orkiestry perkusyjnej z dyrygentem wykonywanie na dzwonkach , flażoletach ( chętne dzieci), bum bum rurkach  prostych fragmentów melodii znanych piosenek improwizacje rytmiczne na instrumentach do ćwiczeń ruchowych wykonywanie rytmów piosenek i prostych tematów rytmicznych na instrumentach improwizacje melodii na pentatonice wykonywanie akompaniamentu burdonowego do piosenek samodzielne wykonywanie prostych instrumentów perkusyjnych z wykorzystaniem różnorodnych materiałów, np. puszek, pudełek, kapsli, koralików, fasoli itp. wykonywanie ostinata rytmiczno - melodycznego

 

4.Słuchanie muzyki

Zakres percepcji słuchowej dzieci w przedszkolu obejmuje trzy rodzaje aktywności:

-         słuchania mowy ludzkiej, odgłosów cywilizowanego środowiska i głosów natury,

-         słuchania śpiewu i gry instrumentalnej w czasie ćwiczeń i zabaw,

-         słuchania muzyki  „żywej” i z nagrań.

Dzieci powinny nauczyć się rozróżniać i klasyfikować te dźwięki i odgłosy oraz cechy dźwięku, takie jak barwa, czas trwania i natężenie, rodzaj i odległość źródła pochodzenia itd., a także umieć dostrzegać ich piękno.

 

 

I poziom	wsłuchiwanie się w dźwięki mowy, odróżnianie głosu męskiego i żeńskiego spostrzeganie i rozróżnianie zjawisk akustycznych w otoczeniu społecznym       i przyrodniczym słuchanie piosenek z tekstem o treści zrozumiałej dla dzieci , ilustrowanych zabawką, kukiełką, obrazkiem odróżnianie rejestrów dźwięków wydobywanych na pianinie: niskiego i wysokiego określanie czy muzyka jest głośna czy cicha rozpoznawanie akompaniamentu szybkiego i wolnego odróżnianie dźwięku trzech instrumentów perkusyjnych: bębenka, kołatki i dzwonków rozpoznawanie melodii znanej piosenki prawidłowe reagowanie na kilka prostych sygnałów dźwiękowych słuchanie muzyki instrumentalnej na żywo związanej z treścią pozamuzyczną uczestniczenie w organizowanych w przedszkolu koncertach muzycznych
II Poziom	zwiększenie zakresu wysłuchiwanych i rozpoznawanych dźwięków  z otoczenia i przyrody wsłuchiwanie się w ciszę rozpoznawanie rejestru wysokiego, średniego i niskiego określanie tempa szybkiego, średnio szybkiego i wolnego odróżnianie dynamiki o różnym natężeniu (głośno, cicho, średnio) oraz o natężeniu stopniowanym (coraz ciszej, coraz głośniej) rozpoznawanie odgłosów wydobywanych z różnych przedmiotów odróżnianie dźwięku kilku instrumentów rozpoznawanie głosu kolegów z grupy poznawanie znanych piosenek po usłyszeniu ich fragmentów melodycznych rozpoznawanie i określanie charakteru muzyki (wesoła, skoczna, smutna) słuchanie muzyki na żywo: śpiewanej przez nauczycielkę z tekstem ilustrowanym pacynką lub obrazkiem, muzyki instrumentalnej o charakterze ilustracyjnym
III poziom	słuchanie i rozpoznawanie odległości dźwięku (bliżej – dalej) wysłuchiwanie i określanie kierunku, z którego dochodzi głos nabywanie wrażliwości na niewielkie różnice dźwięku np. odbicie piłki od podłogi, ściany, dywanu rozpoznawanie i określanie  trzech rejestrów wysokości dźwięku, trzech rodzajów tempa, dynamiki wraz z ich stopniowymi zmianami (to znaczy: coraz wyżej, niżej, coraz szybciej, wolniej, coraz głośniej, ciszej) określenie budowy wysłuchanej piosenki  (ilość zwrotek, refren, powtórzenie) rozpoznawanie akompaniamentu do biegu, marszu, podskoków, krakowiaka, walca pokazywanie ręką kierunku linii melodycznej podczas słuchania piosenki słuchanie utworów muzyki instrumentalnej granej na żywo lub odtwarzanej mechanicznie aktywne uczestniczenie w słuchaniu koncertów muzycznych w przedszkolu, uczenie właściwego zachowania się podczas koncertów
IV poziom	rozróżnianie głosów męskich i żeńskich w śpiewie solo i chóralnym udział w zabawach rozwijających pamięć muzyczną:            wysłuchiwanie i podawanie liczby dźwięków            określanie ilości usłyszanych dźwięków w tym samym czasie            powtarzanie kilku dźwięków następujących po sobie            powtarzanie głosem kilku dźwięków zagranych na instrumencie                melodycznym prawidłowe rozróżnianie dynamiki, tempa, rejestrów w muzyce oraz określanie linii melodycznej rozpoznawanie znanych piosenek, tańców oraz wybranych utworów instrumentalnych po usłyszeniu ich fragmentów melodycznych i rytmicznych określanie charakteru i nastroju słuchanej muzyki rozpoznawanie budowy AB, ABA, ABC w piosenkach  i tańcach MUZOGRAMY rozpoznawanie i właściwe określanie metrum dwu-, trzy- i czteromiarowe uczestniczenie w organizowanych koncertach muzycznych, przestrzeganie odpowiedniego zachowania się podczas odbioru muzyki

 

 

5.Tworzenie muzyki

       Twórczość małego dziecka jest zaspokojeniem istotnych potrzeb: potrzeby działania, ekspresji i realizacji. Angażuje wszystkie funkcje motoryczne i zmysłowe, a także życie uczuciowe, wyobraźnię i potrzebę naśladowania.

      Pedagogika  dąży do ukształtowania u dzieci postawy twórczej w każdej dziedzinie ich działalności. Wykorzystanie wszystkich form wychowania muzycznego w przedszkolu jako momentów mogących rozwijać twórcze dyspozycje dzieci jest realizacją tych dążeń.

Należy zmierzać do tego, aby aktywność twórcza dzieci rozwijała się w każdym działaniu, aby stała się wewnętrzną potrzebą. Dzieci odnoszą się do własnej, samodzielnej działalności z entuzjazmem i zaangażowaniem.

       Respektowanie dziecięcej spontanicznej twórczości nie powinno się jednak urzeczywistniać w pozostawianiu dzieciom całkowitej swobody, ale w organizowaniu ich działalności.

Kształcenie i rozwijanie inwencji twórczej dzieci realizowane powinno być za pomocą:

a)   improwizacji mówionych:

- rytmizowanie podanych tekstów;

- tworzenie własnych zrytmizowanych tekstów;

- tworzenie tekstów do podanego rytmu.

b)      improwizacji wokalnych:

- śpiewanie własnych melodii do podanych słów;

                - śpiewanie własnych melodii do podanego rytmu;

                - improwizowane kończenie rozpoczętej frazy.

c)      improwizacji instrumentalnych:

- dobieranie akompaniamentu instrumentalnego do śpiewanych  

                   piosenek, słuchanych utworów instrumentalnych;

                - tworzenie krótkich schematów rytmicznych;

                - improwizacje rytmiczno-melodyczne do zabaw.

d)      improwizacji ruchowych:

- improwizacje ruchowe do podanej melodii, tematu rytmicznego;

- zabawy ruchowe wg samodzielnych pomysłów dzieci;

- ilustracje ruchowe wybranego tematu pozamuzycznego.

           e)  integracji różnych form ekspresji twórczej:

       - realizacja form muzycznych AB, ABA, ronda

       - plastyczna interpretacja piosenek, utworów

          instrumentalnych lub ich niektórych elementów (linia

          melodyczna, artykulacja itp.),

       - tworzenie improwizacji instrumentalnych na podstawie

          obejrzanego filmu, przedstawienia teatralnego,

          wysłuchanej bajki, wiersza itp.

 

I poziom	·        ruch wyrażający treści pozamuzyczne utworu, np. naśladowanie poruszania się zwierząt, odtwarzanie ruchem treści piosenki, ·        samorodna rytmizacja tekstów z zabarwieniem dynamicznym w związku  z określonymi stanami uczuciowymi dziecka, ·        „zabawy słowem” – powtarzanie słów ze zmianą ich akcentu, intonacji itp.
II poziom	„zabawy w echo” - powtarzanie słów lub krótkich tekstów z uwzględnieniem podanego rytmu, tempa, dynamiki, intonacji itp. „echo rytmiczne” -  jedno dziecko improwizuje rytm na wybranym instrumencie, a pozostałe powtarzają ten rytm w dowolny sposób (np. klaskanie, tupanie itp.), zabawa w „lustro” – powtarzanie rytmicznych ruchów improwizowanych              przez jedno dziecko.
III poziom	„zabawy w echo” - powtarzanie słów lub krótkich tekstów z uwzględnieniem podanego rytmu, tempa, dynamiki, intonacji itp. oraz prezentowanie przez dzieci wzorów do powtórzenia, ćwiczenie „Powiedz to samo inaczej” – krótkie podane zrytmizowane zdanie (np. przysłowie, wyliczanka, zagadka) należy powiedzieć inaczej, zmieniając jego rytm, tempo, intonację, dynamikę lub barwę dobieranie innego niż podane słowa lub tekstu do podanego rytmu, improwizowanie krótkich opowiadań na dowolny temat ilustrowanych efektami muzycznymi, śpiewana improwizowana odpowiedź na zadane pytania, improwizacje wokalne poddane pewnej dyscyplinie rytmicznej – dobieranie własnych melodii do krótkich wierszyków, porzekadeł, zagadek itp. improwizacje o charakterze dźwiękonaśladowczym np. tykanie zegara –  staccato na bębenku łańcuch rytmiczny – rytm improwizowany przez jedno dziecko powtarza stojący obok kolega, który wymyśla własny rytm i przekazuje go następnemu dziecku itd. proponowanie przez dzieci różnych ruchów w zabawach ilustracyjnych i inscenizowanych ze śpiewem, zabawy przy improwizowanym akompaniamencie wprowadzającym  zmiany w melodii, tempie, dynamice, rejestrze, rytmie, nastroju itp. –  swobodna interpretacja ruchowa muzyki, malowanie ilustracji do poszczególnych zwrotek piosenki – tworzenie książeczki z obrazkami, malowanie ilustracji do utworu instrumentalnego o charakterze programowym i znanym tytule.
IV poziom	mówienie frazy „b” w rytmie narzuconym przez frazę „a”, tworzenie swobodnych tekstów – opowiadań wiążących się ze słuchaną muzyką improwizacje wokalne na temat wysłuchanych opowiadań, oglądanych obrazków lub filmów, śpiewane wypowiedzi na dowolne lub zadane tematy, muzyczne opracowanie wierszy i opowiadań, dźwiękowa ilustracja sytuacji i postaci, improwizowanie rytmicznego akompaniamentu do piosenki, ruch wiążący się z muzycznymi elementami utworu:         układanie własnych figur do tańca, indywidualnie lub         w niewielkich grupach,         ruchowa interpretacja tematów rytmicznych oraz         krótkich utworów instrumentalnych, realizacja form muzycznych AB, ABA, ronda poprzez improwizacje mówione, wokalne, instrumentalne, ruchowe, prace plastyczne wykonane po wysłuchaniu utworu instrumentalnego bez podania określonego tytułu, plastyczne przedstawienie  niektórych elementów muzycznych takich jak linia melodyczna, artykulacja, dynamika, barwa, rejestr, budowa formalna.

 

 

6. Relaksacja

Warunki codziennego życia wywołują u dzieci atmosferę napięcia, stają się przyczyną zaburzeń emocjonalnych, obniżają sprawność psychiczną. Aby niwelować te zaburzenia, zapobiegać nerwicom i stymulować rozwój dzieci proponuję stosować następujące techniki relaksacyjne:   

• elementy muzykoterapii
• relaks oddechowy,
• masaż relaksacyjny,

 

Ćwiczenia relaksacyjne:

·          służą wprowadzeniu przyjaznej atmosfery do nauki [stymulujące a nie sterujące działania nauczyciela],

·          wpływają stymulująco na zdolność koncentracji uwagi,

·          wspomagają kształtowanie osobowości dziecka,

·          służą zachowaniu i rozwijaniu duchowego zdrowia, przeciwdziałają: dezorientacji, ubóstwu związków emocjonalnych, braku ruchu,

·          pomagają w rozładowaniu niepotrzebnego stresu,

·          uspokojenia lub uaktywnienia układu nerwowego,

·          wyeliminowania niecelowych wyładowań ruchowych, zbędnych odruchów,

·          wyćwiczenia koordynacji ruchowej,

·          wyładowania napięć nerwowych i konfliktów uczuciowych,

·          odreagowania przeżyć,

·          zmniejszenia poczucia zagrożenia, lęku, izolacji emocjonalnej, trudności w porozumiewaniu się.

Najważniejsze zadanie nauczyciela polega  n i e  na uczeniu, ale na indywidualnym stymulowaniu procesów uczenia się. Środkiem służącym do osiągnięcia tego zadania jest utrzymywanie prawidłowej równowagi pomiędzy napięciem (koncentracją) i odprężeniem (rozluźnieniem) dzieci w trakcie zajęć.

                                                                                                                                                                         

 

                                                                                                                                                  mgr Małgorzata Czechowicz